Ο προγραμματισμός της απόκτησης μωρού είναι ένα σημαντικό ορόσημο στη ζωή μιας γυναίκας. Για πολλά χρόνια, οι γυναίκες με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα αποτρέπονταν από το να τεκνοποιήσουν, λόγω:
– φόβου έξαρσης της νόσου
– αρνητικής επίδρασης της ίδιας της νόσου ή της φαρµακευτικής αγωγής στην έκβαση της κύησης (µητέρα, έµβρυο).
Σήμερα, οι πρόσφατες εξελίξεις στην κατανόηση της Aλληλεπίδρασης μεταξύ ΚΥΗΣΗΣ και Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων, έχουν αλλάξει τον τρόπο που μπορούμε πια να αντιμετωπίσουμε αυτές τις γυναίκες.
Ανοσολογικοί μηχανισμοί σε φυσιολογική κύηση
Η κύηση είναι ανοσολογικά μια ΣΥΜΒΙΩΣΗ προγραμματιζόμενη από τη μητέρα, τον πατέρα και το έμβρυο. Μια εγκυμοσύνη είναι επιτυχής, όταν η ισορροπία μεταξύ των κυτοκινών Th1, Th2, Th17 και των ρυθμιστικών κυττάρων λειτουργεί σωστά.
H ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ επηρεάζει κάθε πτυχή της ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ :
– ΠΡΟ ΚΥΗΣΗΣ (Γονιμότης)
– ΣΥΛΛΗΨΗ
– ΤΡΙΜΗΝΑ ΚΥΗΣΗΣ
– ΤΟΚΕΤΟΣ
– ΛΟΧΕΙΑ
– ΘΗΛΑΣΜΟΣ
Σε περίπτωση νοσημάτων της μητέρας με ανοσολογικές διαταραχές, η ανοχή της εγκύου καλείται να συνυπάρξει με αυτές και να τις ανταγωνισθεί.
Ο συνδυασμός κύησης με αυτοάνοσο νόσημα δημιουργεί ιδιαίτερο ανοσιακό περιβάλλον.
Στη φυσιολογική κύηση υπάρχει:
– ανοχή προς τα εμβρυικά αντιγόνα
– αύξηση των Treg κυττάρων
– μη κυτταροτοξικά αυτοαντισωμάτων (abs )
Σε συνύπαρξη αυτοανοσίας αντίθετα υπάρχει:
– μη ανοχή προς τα «ίδια» αντιγόνα
– περιορισμός των Treg και της λειτουργίας τους
– κυτταροτοξικά αυτοαντισώματα (abs).
Τα ρευµατικά νοσήµατα εκδηλώνονται κυρίως σε γυναίκες και συνήθως κατά την αναπαραγωγική ηλικία.
Σηµαντικός ο ρόλος των ορµονών του φύλου στην εκδήλωση και πορεία τους.
Αλλαγές στο ορµονικό περιβάλλον κατά την κύηση (↑στεροειδικών ορµονών π.χ. γλυκοκορτικοειδών, οιστρογόνων, προγεστερόνης)
↓
επίδραση στη λειτουργικότητα των Β- και Τ-κυττάρων και µονοκυττάρων → τροποποίηση των κλινικών συµπτωµάτων των αυτοανόσων νοσηµάτων.
Είναι συχνά τα φαινόμενα:
1) μια γυναίκα με γνωστή A.P.N. να μείνει έγκυος.
2) να εμφανιστεί Aυτοάνοση Ρευματική Nόσος κατά τη διάρκεια της κύησης.
3) Ύπαρξη ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑΣ (ύπαρξη Αυτοαντισωμάτων, χωρίς κλινικά έκδηλη νόσου).
Εάν το ανοσιακό σύστημα της εγκύου δεν μπορέσει να διατηρήσει την ανοχή για το έμβρυο και να ανταγωνισθεί με επιτυχία τις κυτταροτοξικές αντιδράσεις του Αυτοάνοσου νοσήματος, θα προκύψουν επιπλοκές για τη μητέρα, το έμβρυο και το νεογνό.
Ανοσολογική διαταραχή της μητρικοεμβρυϊκής σχέσης:
• Επαναλαμβανόμενες αποβολές ή αποτυχίες εμφύτευσης
• Προ-εκλαμψία
• Ενδομήτριος θάνατος
• Καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης εμβρύου
• Πρόωρος τοκετός
• Νεογνικός ΣΕΛ
• Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα
• Μυασθένια gravis
• ………….
Οι Αυτοάνοσες Ρευματικές Παθήσεις ανταποκρίνονται διαφορετικά στην κύηση -όσον αφορά τα ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ.
Οι επιπτώσεις της εγκυμοσύνης στις ρευματικές παθήσεις;
Διαφέρουν ανάλογα με την Ρευματική Νόσο.
– ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΣ (RA),
– ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤΩΔΗΣ ΛΥΚΟΣ (SLE)
– ΑΝΤΙΦΩΣΦΟΛΙΠIΔΑΙΜΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ (APS ) συνήθως επηρεάζονται με την ΚΥΗΣΗ.
Τα ΦΑΡΜΑΚΑ
Όσον αφορά τα φάρμακα υπάρχουν πολλά εύλογα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.
– Ποια από τα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ρευματικών παθήσεων, μπορεί να χορηγούνται στη διάρκεια της κύησης;
– Ποια δεν πρέπει να χορηγούνται στη διάρκεια της κύησης;
– Επιτρέπεται ο θηλασμός κατά τη διάρκεια της λήψης φαρμάκων;
– Πότε χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ρευματικών παθήσεων;
– Επηρεάζουν τη γονιμότητα;
Τι είναι ένα «ασφαλές» φάρμακο στην εγκυμοσύνη;
• Για τη μητέρα:
Καμία πρόσθετη ανεπιθύμητη ενέργεια, σε σύγκριση με μη έγκυες ασθενείς.
• Για την κύηση:
Μη πρόκληση επιπλοκών της εγκυμοσύνης όπως αποβολή ή προωρότητα.
• Για το παιδί:
Καμία -βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα!!- δυσμενής επίπτωση.
Υπάρχουν φάρμακα ασφαλή για την κύηση, που βοηθούν τη σύλληψη και μειώνουν τη γονιμότητα αν αν η αιτία είναι κάποιο αυτοάνοσο νόσημα ή αν η νόσος απειλεί την έκβαση της κύησης.
Βασικές προϋποθέσεις για επιτυχή έκβαση της κύησης σε γυναίκες με Α.Ρ.Ν. :
– H νόσος να βρίσκεται σε ύφεση για τουλάχιστον 6 μήνες πριν τη σύλληψη
– Oι γυναίκες να παρακολουθούνται από ομάδα γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων
– Nα εξασφαλίζεται η χορήγηση της κατάλληλης αγωγής πριν και κατά τη διάρκεια της κύησης
– Να γίνεται ενδομήτρια παρακολούθηση του εμβρύου και έλεγχος για ανατομικές και αιμοδυναμικές ανωμαλίες
– Nα εξασφαλίζεται η σωστή εργαστηριακή διερεύνηση πριν και κατά τη διάρκεια της κύησης.
Τμήμα Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων Κύησης
Υπεύθυνη Τμήματος: Eλένη Κομνηνού
Αντιμετωπίζονται οι εξής περιπτώσεις:
Α. Να υπάρχει ήδη η ρευματική πάθηση και η νέα γυναίκα να επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο.
Β. Να υπάρχει ήδη η ρευματική νόσος και χωρίς τον κατάλληλο προγραμματισμό -που απαιτείται- να επιτευχθεί κύηση.
Γ. Μία νέα γυναίκα ενώ διανύει περίοδο κύησης, να προκύψει μια ρευματική νόσος.
Δ. Μία νέα γυναίκα να διανύει περίοδο κύησης ή να επιθυμεί να συλλάβει, αλλά στο ιστορικό της να υπάρχουν 1 ή περισσότερες ΑΠΟΒΟΛΕΣ / η αιτία των οποίων είναι μια ρευματική νόσος.
Σε όλες! τις ανωτέρω περιπτώσεις τον ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΡΟΛΟ ΚΑΙ Η ΛΕΞΗ ΚΛΕΙΔΙ – για την επιτυχία του έργου των γιατρών είναι: Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΥ / ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΥ και ενδεχομένως και άλλων ειδικοτήτων.
Στο ΜΗΤΕΡΑ επιτυγχάνεται ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΛΥΨΗ, σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις.
ΤΕΛΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Η ασφάλεια και το αίσθημα εμπιστοσύνης των ασθενών και κυρίως αυτής της τόσο ευαίσθητης κατηγορίας.
Στο ΤΜΗΜΑ «Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων – Κύηση» στο ΜΗΤΕΡΑ εξασφαλίζεται η ασφαλής και επιτυχής έκβαση κύησης σε γυναίκες με ΑΡΝ.
Επιτελείται προγραμματισμός ο οποίος:
1) πρέπει να λαμβάνει υπόψη τους μεμονωμένους παράγοντες κινδύνου για τη μητέρα και το μωρό ΚΑΙ
2) θα πρέπει να ακολουθείται από προσεκτική κλινική, βιολογική και θεραπευτική παρακολούθηση, πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και στην περιγεννητική περίοδο, από μια έμπειρη πολυεπιστημονική ομάδα, όποτε αυτό απαιτείται.
– εκτελείται από μια έμπειρη πολυεπιστημονική ομάδα.
