“Σταμάτα να κλαις”
“Σκλήρυνε λίγο”
“Σταμάτα να γκρινιάζεις”
“Είσαι μια χαρά”
“Αυτός δεν είναι λόγος για κλάματα”
“Θα σου δώσω εγώ έναν λόγο να κλάψεις”
“Ξεπέρασέ το”
Τα παιδιά συχνά ακούν αυτές τις φράσεις από γονείς, δασκάλους, μέλη της οικογένειας και συνομήλικους. Πολλοί ενήλικες και γονείς δεν συνειδητοποιούν τη συναισθηματική βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι απλές λέξεις, καθώς το να λέμε στα παιδιά μας να καταπιέζουν τα συναισθήματά τους τα κάνει να χάνουν ευκαιρίες να μάθουν μερικές πολύ σημαντικές δεξιότητες ζωής. Εκτός από το γεγονός ότι απλά δεν πιάνει σαν μέθοδος, ο αντίκτυπος που δημιουργεί ακόμα και για την ενήλικη ζωή τους είναι τεράστιος! Εξάλλου ποτέ στην ιστορία δεν έχει ηρεμήσει κανείς με το να του λέμε να ηρεμήσει! Το να πεις σε κάποιον να σταματήσει να νιώθει κάτι δεν τον εμποδίζει στην πραγματικότητα να έχει αυτό το συναίσθημα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου τα συναισθήματα κρύβονται ή δεν διδάσκονται ποτέ με υγιή τρόπο, μπορεί να αντιμετωπίσουν άγχος, κατάθλιψη, προβλήματα διαχείρισης θυμού, ακόμα και διατροφικές διαταραχές. Όταν δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε και να ονομάσουμε συναισθήματα, μπορεί να επηρεάσει τρομερά την ικανότητά μας να χειριζόμαστε αποτελεσματικά τις προκλήσεις. Συχνά, τα άτομα με ανέκφραστα ή καταπιεσμένα συναισθήματα τείνουν να αναζητούν βλαβερές συνήθειες για να βρουν ανακούφιση από τον πόνο τους.
Πριν συνεχίσω με αυτό το άρθρο, θέλω να επιβεβαιώσω πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να ακούς κλάματα και εκρήξεις. Έχω πει σίγουρα «σταμάτα να κλαις» περισσότερες από 1.000.000 φορές στα δικά μου παιδιά. Υπάρχουν πολλοί -δικοί μου τελικά- λόγοι για τους οποίους το έκανα αυτό, αφού υπήρχαν στιγμές που απλά δεν άντεχα άλλο τα κλάματα και ήθελα απεγνωσμένα ησυχία… Υπήρχαν φορές που ένιωθα ότι δεν είχε λόγο να κλάψει και απλά με “αψηφούσε”, υπήρχαν φορές που έπρεπε να επιταχύνουμε και δεν είχα τον χρόνο για να αντιμετωπίσω πιο “δημοκρατικά” το ξέσπασμά τους, αλλά υπήρχαν και φορές που εγώ η ίδια ήμουν καταβεβλημένη συναισθηματικά και δεν είχα την υπομονή να το διαχειριστώ αλλιώς…
Οι ειδικοί λένε πως αφήνοντας τα παιδιά να “αισθάνονται” τα συναισθήματά τους και η επικύρωση που προκύπτει από αυτά, μειώνει τη συχνότητα και την ένταση των εκρήξεων και τα βοηθά να χτίσουν ζωτικές δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η ρύθμιση των συναισθημάτων και η ανθεκτικότητα. Τα παιδιά μας νιώθουν αρνητικά συναισθήματα όπως κι εμείς. Είναι αναπόφευκτο. Είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Η δουλειά μας είναι να τα ενημερώσουμε ότι είναι εντάξει να νιώθουν αρνητικά συναισθήματα και στη συνέχεια να τους δώσουμε τα εργαλεία για να τα αντιμετωπίσουν.
Οι βασικότεροι λόγοι που πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να κλάψουν είναι:
Καταπίεση συναισθημάτων: Φαντάσου να είχες μία τρομερή μέρα στη δουλειά σου και όλα να πήγαν χάλια. Γυρνάς στο σπίτι και το λες στον σύντροφό σου και η απάντησή του είναι “έλα μωρέ μην κάνεις έτσι”, “σταμάτα τη γκρίνια”, “υπάρχουν και χειρότερα”… Στην ενήλικη ζωή μας αυτές είναι μερικές εναλλακτικές φράσεις του “σταμάτα να κλαις”. Πώς θα νιώσεις αν ο πιο κοντινός σου άνθρωπος δεν συμμεριστεί τα συναισθήματά σου; Ναι, ακριβώς, θα νιώσεις μοναξιά και έλλειψη εμπιστοσύνης. Και έτσι απλά θα σταματήσεις να παραπονιέσαι, θα “φας” τα συναισθήματά σου χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν νιώθεις πια λυπημένος.
Τα συναισθήματα των παιδιών είναι εξίσου αληθινά με τα δικά μας. Έχουμε την τάση να κοιτάμε τα πράγματα που στεναχωρούν τα παιδιά μας με έναν ενήλικο φακό, αλλά όταν είσαι πέντε ετών και ρίχνει κάποιος τον πύργο με τουβλάκια που έχτισες, ε ναι, αυτό είναι πραγματικά σαν το ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Στο μικρό τους σύμπαν, αυτό είναι καταστροφή.
Επιτρέποντας στα παιδιά να κλάψουν, τους δίνουμε τον χώρο να διευθετήσουν τα μεγάλα συναισθήματα. Το να τους πεις να σταματήσουν, περιορίζει αυτό που μπορούν να εκφράσουν. Εξάλλου, το κλάμα είναι απαραίτητο — είναι καθαρτικό και φυσική διαδικασία. Πέρασαν δεκαετίες για να μάθω επιτέλους τη λειτουργία των δακρύων μας. Έχει βρεθεί ότι το κλάμα αυξάνει τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, μιας ορμόνης που μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε τα στρεσογόνα γεγονότα. Όταν είμαστε υπερβολικά καταβεβλημένοι, το σώμα μας χρησιμοποιεί τα δάκρυα για να καθαρίσει αυτή την υπερβολική ορμόνη του στρες. Τόσο απλό και υγιές!
Claire’s Choice: Να θυμάστε ότι ο στόχος της γονικής μέριμνας δεν είναι να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας δεν θα αντιμετωπίσουν ποτέ κανένα πρόβλημα, αλλά οφείλουμε να τους δώσουμε τις δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις όταν συμβούν. Η “ισχυρή” ψυχική υγεία δεν είναι η απουσία αρνητικών συναισθημάτων, είναι να έχεις τα σωστά συναισθήματα την κατάλληλη στιγμή (π.χ. να νιώθεις λύπη όταν συμβαίνει κάτι λυπηρό) και να έχεις τις δεξιότητες αντιμετώπισης για να διαχειριστείς αυτά τα συναισθήματα.
