Πολλά παιδιά σε κρίσιμες φάσεις της ζωής τους, όπως είναι η αρχή της σχολικής χρονιάς, εμφανίζουν στομαχικές διαταραχές και γαστρεντερικά προβλήματα. Η γαστρεντερολόγος Σοφία – Παρασκευή Τζαμτζή Παπαδέα μας μιλά για το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και δίνει χρήσιμες συμβουλές στους γονείς.
Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
«Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ), που είναι γνωστό με τον παλαιό όρο “σπαστική κολίτιδα”, θεωρείται διαταραχή του άξονα εντέρου-εγκεφάλου. Οι ασθενείς με ευερέθιστο έντερο αναφέρουν μεγαλύτερη ψυχολογική επιβάρυνση από εκείνους χωρίς ευερέθιστο έντερο. Προκαλεί πόνο στην κοιλιά και προβλήματα στην κινητικότητα του εντέρου με εναλλαγή μεταξύ διάρροιας και δυσκοιλιότητας».
Η κα Σοφία – Παρασκευή Τζαμτζή Παπαδέα εξηγεί ότι σύμφωνα με τα κριτήρια “Ρώμη IV” διακρίνονται οι εξής τύποι ευερέθιστου εντέρου:
• ΣΕΕ με διάρροια
• ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα
• ΣΕΕ με εναλλαγές διάρροιας-δυσκοιλιότητας (Μικτός τύπος)
Το ΣΕΕ μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, το οποίο συνήθως υποχωρεί με την κένωση, μετεωρισμό, ναυτία, ερυγές, αποβολή αερίων, διαταραχή της σύστασης των κοπράνων, διάρροια ή δυσκοιλιότητα και αίσθημα ατελούς αφόδευσης.
Παιδιά και ΣΕΕ
«Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου συναντάται και στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από τα ίδια συμπτώματα. Έχει σημαντική επίδραση στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού, στην εκπαίδευσή του – καθώς συχνά απουσιάζει από το σχολείο- και γενικά στην ποιότητα ζωής του ίδιου και της οικογένειάς του».
Όπως επισημαίνει η κα Τζαμτζή Παπαδέα «Τα παιδιά αισθάνονται τον πόνο και αν δεν το κατανοήσουμε, δεν θα μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε. Συχνά βλέπουμε παιδιά να παραπονιούνται για πόνο το πρωί πριν πάνε στο σχολείο ή κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Σπάνια παραπονιούνται όταν παίζουν ή κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Τα κορίτσια προσβάλλονται συχνότερα από ψυχογενή άλγη σε σχέση με τα αγόρια. Τα παιδιά με ψυχογενή άλγη είναι ευαίσθητα, εσωστρεφή, με υψηλούς στόχους στο σχολείο και τρέμουν την αποτυχία.
Η αιτία που προκαλεί τα ψυχογενή άλγη δεν έχει βρεθεί. Σίγουρα όμως, οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Η έντονη πίεση των μαθημάτων στο σχολείο και το άγχος είναι καταλυτικοί παράγοντες. Το άγχος μπορεί να ερεθίσει τα νεύρα των μυών του στομάχου και του εντέρου, με αποτέλεσμα αυτοί να συσταλθούν και να προκαλέσουν πόνο. Ο πόνος εντοπίζεται κυρίως περιομφαλικά αλλά και διάχυτα σε όλη την κοιλιακή χώρα, ανεξάρτητα από τα γεύματα, διαρκεί από μερικά λεπτά μέχρι και ώρες, επανεμφανίζεται ή καθημερινά ή ανά 1-2 εβδομάδες χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα.
Συμπτώματα που χτυπάνε το καμπανάκι
«Συμπτώματα που θα πρέπει να σας αφυπνήσουν και να ζητήσετε τη γνώμη Παιδογαστρεντερολόγου είναι: απώλεια βάρους, επιβράδυνση της ανάπτυξης, πόνος ή διάρροια που ξυπνούν το παιδί τη νύχτα, πυρετός, αναιμία, δυσφαγία, αίμα στα κόπρανα».
Προδιαθεσικοί παράγοντες
«Το ΣΕΕ μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες: διαταραχές κινητικότητας, σπλαχνική υπερευαισθησία, δυσλειτουργία άξονα εγκεφάλου – εντέρου, διατροφικές συνήθειες, ορμονικές μεταβολές, αγχώδεις διαταραχές».
Διατροφικές συμβουλές
Η κα Σοφία – Παρασκευή Τζαμτζή Παπαδέα προτείνει σε μικρούς και μεγάλους:
- Για να αποφύγετε τις αυξομειώσεις των τιμών του σακχάρου στο αίμα, οι οποίες τροφοδοτούν τα “κακά” βακτήρια του εντέρου, προσθέτουμε πρωτεΐνη σε κάθε γεύμα. Προτιμήστε καθαρή και ζωική πρωτεΐνη, όπως ψάρια, γαλοπούλα, κοτόπουλο, άπαχο αρνί και φυτικές πρωτεΐνες.
- Να προτιμάτε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Ολόκληροι κόκκοι, λαχανικά, καρύδια, σπόροι και φρούτα περιέχουν ωφέλιμες φυτικές ίνες.
- Μη φοβάστε τα καλά λιπαρά. Αυξήστε τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, καταναλώνοντας σολομό, σαρδέλες, ρέγκα και λιναρόσπορο. Χρησιμοποιήστε περισσότερα ζωικά ή βιολογικά προϊόντα. Εξαλείψτε το υδρογονωμένο λίπος, που βρίσκεται στη μαργαρίνη, το λίπος και τα μεταποιημένα έλαια, καθώς και τα πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
- Χρησιμοποιήστε φυτικά έλαια, όπως λάδι καρύδας, ελαιόλαδο (ειδικά εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο), σουσάμι και καρύδια.
- Καταναλώνετε με μέτρο φρούτα και λαχανικά καθημερινά τα οποία περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη μόρια.
- Αποφύγετε τα μεταποιημένα τρόφιμα όπως αναψυκτικά, χυμούς και ενεργειακά ποτά, τα οποία επηρεάζουν τον μεταβολισμό του σακχάρου και των λιπιδίων.
- Προσθέστε στη διατροφή σας καλά στοιχεία όπως ο ψευδάργυρος, η βιταμίνη Α, η γλουταμίνη, τα λιπαρά ωμέγα-3 (ιχθυέλαιο), που είναι από τα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην αποκατάσταση της επένδυσης του εντέρου. Χρησιμοποιήστε επίσης βότανα και κουρκουμά για να μειώσετε τη φλεγμονή.
Xρήσιμα tips για γονείς
- «Οι γονείς αρχικά καλό θα είναι να συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί πραγματικά πονάει και δεν κοροϊδεύει! Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι το πιστεύετε όταν σας λέει ότι πονάει. Καμιά φορά ίσως να είναι δύσκολο να το πιστέψετε, γιατί αρχίζει να διαμαρτύρεται πριν πάει σχολείο. Όμως ο πόνος είναι πραγματικός. Μόλις φύγει το άγχος για το σχολείο θα φύγει και ο πόνος.
- «Μην το φορτώνετε με πολλές δραστηριότητες και ευθύνες, θυμηθείτε ότι είναι παιδί χρειάζεται χώρο και χρόνο και για παιχνίδι.
- «Προσπαθήστε να εξηγήσετε στο παιδί ότι αυτό που έχει δεν είναι κάτι σοβαρό και πιθανόν να είναι ένας “τρόπος συμπεριφοράς της δικής του κοιλιάς” που σύντομα θα γίνει καλά. Όταν έρχεται ο πόνος προσπαθήστε να βρείτε μαζί του τρόπους να το ξεπεράσει.
- «Μην δείχνετε προσοχή στο παιδί σας μόνο όταν πονάει. Αυτό μπορεί να το οδηγήσει στο να υπερβάλλει με τα συμπτώματά του για να έχει την προσοχή σας».
Τέλος, η κα Σοφία – Παρασκευή Τζαμτζή Παπαδέα υπογραμμίζει ότι «η εμμονή των συμπτωμάτων σχετίζεται με την συμπεριφορά των γονέων στο πρόβλημα, ενώ υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ευερέθιστο έντερο ή διαταραχές ψυχισμού στην ενήλικη ζωή».
