Η βαρεμάρα είναι ένα συναίσθημα που έχουμε βιώσει όλοι στη ζωή μας, ήδη από μικρά παιδιά. Υπάρχει μάλιστα μεγάλη πιθανότητα να έχουμε μάθει πως είναι κάτι αρνητικό που οφείλουμε να αποφεύγουμε.
Στην ενήλικη ζωή θεωρούμε πως έχουμε λιγότερες πιθανότητες να βιώσουμε βαρεμάρα καθώς οι υποχρεώσεις, η επαγγελματική ζωή και οι πολλές δραστηριότητες μας “παίρνουν” μακριά της. Σε συνέχεια, αν γίνουμε γονείς θεωρούμε πως πρέπει να σώσουμε το παιδί μας από αυτό το ανυπόφορο συναίσθημα της βαρεμάρας, προσθέτοντας πολλά χόμπι στην καθημερίνοτητά του, κρατώντας το συνέχεια απασχολημένο. Η βαρεμάρα, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω θεωρούμε πως είναι η στιγμή που δεν έχουμε κάτι ενδιαφέρον να κάνουμε.
Στην πραγματικότητα όμως, όλο και περισσότερες έρευνες καταλήγουν πως αυτή μπορεί να αποτελέσει ισχυρή αφορμή για εσωτερική ανακάλυψη και εξάσκηση της ενσυνειδητότητας στα παιδιά. Και σκέψου πόσο ανακουφίζει αυτό ως ιδέα τους γονείς, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που με την έλλειψη του σχολείου νιώθουν άγχος για το πως θα περάσει το παιδί τον χρόνο του. Για τα παιδιά, λοιπόν, η βαρεμάρα είναι μία σημαντική ευκαιρία για να ανακαλύψουν τη δύναμη του ‘’τώρα’’. Και η ικανότητα να ζεις στο παρόν, είναι μία κρίσιμη δεξιότητα για τη συναισθηματική και ψυχική τους ευημερία. Πώς μπορεί να συνδεθεί η βαρεμάρα με την ενσυνειδητότητα;
Υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας πως ενσυνειδητότητα (mindfulness) είναι η ικανότητα να απολαμβάνουμε τις μικρές στιγμές και να είμαστε σε επαφή με τις αισθήσεις μας στο εδώ και τώρα. Όταν ένα παιδί αισθάνεται πως βαριέται ή πως δεν έχει τι να κάνει, προσπαθεί να ξεφύγει από αυτό το συναίσθημα μέσω κάποιας δραστηριότητας ή κυρίως μίας οθόνης. Αυτομάτως, αν το κάνει αυτό το παιδί χάνει την πλήρη προσοχή του στη στιγμή. Φαντάσου δηλαδή την ώρα που αισθάνεται βαρεμάρα, αντί να στραφεί σε εξωτερικούς παράγοντες, να αρχίσει να παρατηρεί τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του με μεγαλύτερη περιέργεια. Μπορούμε να ενθαρρύνουμε το παιδί να αρχίσει να παρατηρεί εκείνη τη στιγμή ενδελεχώς τη σωματική του κατάσταση, πως ακούγεται η αναπνοή του, τι σκέφτεται, και πως αισθάνεται το κάθε σημείο πάνω του. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να μπορεί να είναι πιο συγκεντρωμένο στις εσωτερικές του αντιδράσεις.
Πώς μπορεί να βοηθήσεις ο γονέας στη σύνδεση αυτή;
Δημιουργία χώρου για εσωτερική ηρεμία. Από το να υπάρχουν συνθήκες στο σπίτι ηρεμίας όπως ένας χώρος όπου το παιδί θα το αισθάνεται ως καταφύγιο του, μία γωνιά στο δωμάτιο του ή μία σκηνή με πολλά μαξιλάρια. Η ηρεμία μπορεί να δημιουργηθεί και σε χώρους κοντά στη φύση όπως μία βόλτα σε ένα πάρκο ή σε μία λίμνη, απλά περπατώντας και εστιάζοντας όλοι μαζί οικογενειακώς στην αναπνοή, στις μυρωδιές, στις εικόνες και στα αρώματα της φύσης εκείνη τη στιγμή.
Διδασκαλία τεχνικών ενσυνειδητότητας. Υποστηρίξτε το παιδί σας να αναπτύξει τεχνικές όπως η βαθιά αναπνοή ή η οπτική παρατήρηση του περιβάλλοντος γύρω του. Σκεφτείτε το καλοκαίρι που βρίσκεστε στη θάλασσα να παρακινήσετε το παιδί να παρατηρήσει τα χρώματα γύρω του, τον ήχο από τα κύματα, αλλά και του κόσμου που βρίσκεται γύρω του, ο ήχος που κάνεις η άμμος, ο αέρας, τα βότσαλα, δίνοντάς του την ευκαιρία να ζει τη στιγμή με πλήρη προσοχή.
Ενθάρρυνση δημιουργικότητας. Όταν το παιδί βαριέται ας το βοηθήσουμε να βρει δημιουργικούς τρόπους να γεμίσει τον χρόνο του. Πρότεινέ του να ζωγραφίσει. Να γράψει ιστορίες ή απλά να κάτσει στη σιωπή και να θυμηθεί μίας παλιότερης σας στιγμή που του άρεσε πολύ. Η αναμνήσεις και η αναπόληση δεν απομακρύνουν το εδώ και τώρα, αν εστιάσουμε στο πως αισθανόμασταν τότε, πχ τι φάγαμε τι φορούσαμε. Αυτό κάνει πάλι μία σημαντική εξάσκηση στη δύναμη των αισθήσεων.
Ενσυνείδητοι γονείς, ενσυνείδητα παιδιά. Οι γονείς αποτελούν πάντα το καλύτερο “μοντέλο” μίμησης για τα παιδιά τους. Είναι το πιο ισχυρό τους παράδειγμα για τον τρόπο που θα κοιτάνε και θα συμπεριφέρονται και αυτά στη ζωή. Αν ο γονέας εξασκεί την ενσυνειδητότητα στην καθημερινότητά του, το παιδί θα το παρατηρήσει και έχει πιθανότητες να το ενσωματώσει με φυσικό τρόπο στη ζωή του. Για παράδειγμα, θυμήσου πότε ήταν η τελευταία φορά που σε είδε το παιδί σου να κάθεσαι απλά στον καναπέ στη σιωπή χωρίς να κάνεις τίποτα ή να δείχνεις ενθουσιασμό με τη λεπτομέρεια που συναντάς όπως από τι υλικά είναι φτιαγμένο το φαγητό σου και πόσο συγκεκριμένα μιλάς γι’ αυτά.
Συμπερασματικά, με το να αποδεχθούμε τη βαρεμάρα στο παιδί μας και σε εμάς, μπορούμε να αναπτύξουμε όλοι καλύτερη σύνδεση με τον εαυτό μας, την παρούσα στιγμή και τον κόσμο γύρω μας.
Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου
Ψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος
