Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις και κρίσιμα επιτεύγματα στον τομέα της Yποβοηθούμενης Aναπαραγωγής (IVF).
Οι ανοσολογικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στη στειρότητα και την επακόλουθη αποτυχία της θεραπείας της έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην τρέχουσα βιβλιογραφία.
Η σχέση μεταξύ της υποτροπιάζουσας απώλειας εγκυμοσύνης, της ανεξήγητης υπογονιμότητας – και κατ’επέκταση αποτυχίας IVF -και των αυτοάνοσων διαταραχών παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τους Gleicher et al. (1989).
Έκτοτε, έχουν δημοσιευθεί πολλές εργασίες σχετικά με τη συσχέτιση της αναπαραγωγικής ανεπάρκειας σε κλινικά ασυμπτωματικούς ασθενείς και τη θετικότητα σε αλλο- και αυτοαντισώματα έναντι διαφορετικών αναπαραγωγικών ιστών και κυττάρων.
Η Αυτοανοσία εμπλέκεται σε όλα τα στάδια της Αναπαραγωγής. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις και κρίσιμα επιτεύγματα στον τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Η προετοιμασία για την εγκυμοσύνη είναι ένα ταξίδι που είναι διαφορετικό για όλες τις γυναίκες.
Οι γυναίκες με αυτοάνοσα νoσήματα δεν εξαιρούνται από τα πράγματα που δικαιούται οποιαδήποτε άλλη γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία, ωστόσο, το ταξίδι τους με την αυτοάνοση νόσο και την εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει πρόσθετο άγχος και στρες.
Αυτοανοσία σημαίνει παρουσία αντισωμάτων και Τ-λεμφοκυττάρων που κατευθύνονται έναντι φυσιολογικών συστατικών ενός ατόμου (αυτοαντιγόνα). Τα αυτο-αντιγόνα συνήθως αποτελούνται από πρωτεΐνες (ή πρωτεΐνες σε σύμπλοκα με νουκλεϊκά οξέα).
Τα αντισώματα (παράγονται από Β-λεμφοκύτταρα) “αυτοαντισώματα”. Τα Τ-λεμφοκύτταρα (αναγνωρίζουν τα αυτοαντιγόνα) “αυτοαντιδραστικά Τ κύτταρα”.
Η Αυτοανοσία είναι δυνατόν να υπάρχει σε όλα τα άτομα, ακόμη και σε φυσιολογική κατάσταση υγείας.
Τα Αυτοαντισώματα είναι δυνατόν να συνδέονται με:
- Υπογονιμότητα
- Επιπλοκές της ΚΥΗΣΗΣ
- Αποβολές/ενδομήτριος θάνατος εμβρύου
- Yπέρταση – Προεκλαμψία
- Τοκετό νεκρού εμβρύου
- Αποτυχίες IVF
Ενδείξεις αυτοανοσίας:
- Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών
- Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποτυχιών IUI/ IVF
- Ανεξήγητη στειρότητα
- Προ-υπάρχουσα ανοσολογική διαταραχή
- Προ-υπάρχουσα ανοσολογική διαταραχή ή αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο θυρεοειδής, ο διαβήτης κ.ά.
Ακόμη, Αυτοάνοσα Νοσήματα όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, το Αντιφωσφολιπιδαιμικό Σύνδρομο κ.ά. είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε αποτυχία IVF.
Η Αυτοανοσία μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία αναπαραγωγής – σε διαφορετικά στάδια της αναπαραγωγικής διαδικασίας, ανάλογα με την ποιότητα και ενδεχομένως την ποσότητα της μη φυσιολογικής αυτοάνοσης απόκρισης.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΟΧΗΣ
Η ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΝΟΣΟ!!
Η αυτοάνοση νόσος μπορεί να μειώσει τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Στο πρόσφατο παρελθόν μια γυναίκα με διαγνωσμένο αυτοάνοσο νόσημα αποτρέπονταν από το να μείνει έγκυος ή να υποβληθεί σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς οι κίνδυνοι για την ίδια και το μωρό της ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Σύμφωνα με την European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) το 2018, 10 – 20% των περιπτώσεων Υπογονιμότητας χαρακτηρίστηκαν ως: ανεξήγητα ή ιδιοπαθή περιστατικά (unexplained or idiopathic cases).
Τα περισσότερα από αυτά τα ζευγάρια υποφέρουν από την επαναλαμβανόμενη αποτυχία εμφύτευσης (RIF). Παρά την αξιοσημείωτη εξέλιξη της ART, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό ποσοστό αποτυχημένων προσπαθειών για την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Αυτοάνοση Υπογονιμότητα
Οι ασθενείς παρουσιάζονται είτε με γνωστή Αυτοάνοση Πάθηση και δυσκολία σύλληψης, είτε με την πάντα αινιγματική διάγνωση “ανεξήγητης στειρότητας”.
Αυτοάνοσα Νοσήματα που επηρεάζουν τη Γονιμότητα:
- Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ)
- Αντιφωσφολιπιδαιμικό Σύνδρομο
- Ρευματοειδής Αρθρίτις
- Αγκυλωτική Σπονδυλαρθρίτις,
- Σύνδρομο Raynaud
- Sjogren’s syndrome κ.ά.
ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ
Αντιθυρεοειδικά Αντισώματα έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο απώλειας εγκυμοσύνης.
Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) είναι μια Χρόνια Αυτοάνοση Πολυσυστηματική ασθένεια με ένα ετερογενές πρότυπο κλινικών και ορολογικών εκδηλώσεων.
Η πορεία του ΣΕΛ είναι μεταβλητή, με υποτροπιάζοντα επεισόδια ύφεσης και επιδείνωσης. Η προτίμηση για τις γυναίκες, ιδίως σε αναπαραγωγική ηλικία, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της επιβίωσης, έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των γυναικών με ΣΕΛ που έχουν τεκνοποιήσει.
Ο ΣΕΛ ευθύνεται για περίπου ~ 1% των Υπογόνιμων ασθενών.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:
Μπορεί το αυτοάνοσο νόσημα να επηρεάσει την ποιότητα των ωαρίων;
Η αυτοάνοση νόσος μπορεί να επηρεάσει τον θυρεοειδή αδένα, τις αρθρώσεις, ακόμη και τις ωοθήκες. Μια αυτοάνοση επίθεση στις ωοθήκες μπορεί να μειώσει το απόθεμα των ωοθηκών (δηλαδή να μειώσει τον αριθμό των ωαρίων που παραμένουν στις ωοθήκες). Το μειωμένο απόθεμα των ωοθηκών οδηγεί σε Υπογονιμότητα και πρώιμη εμμηνόπαυση.
Μπορεί το αυτοάνοσο νόσημα να επηρεάσει την εμφύτευση;
Είναι δυνατόν η αυτοάνοση νόσος κατά τη σύλληψη να επηρεάσει το πρώιμο έμβρυο και είτε να αποτρέψει την εμφύτευση είτε να βλάψει τη μορφογένεση του πλακούντα.
Με άλλα λόγια η αυτοάνοση νόσος μπορεί να επηρεάσει όλα τα στάδια της γονιμότητας, μέσω της ωοθηκικής ανεπάρκειας, της ανεπάρκειας των όρχεων, της αποτυχίας της εμφύτευσης και της απώλειας εγκυμοσύνης.
Η Υπογονιμότητα μπορεί επίσης να είναι δευτερογενής σε αγγειίτιδα που σχετίζεται με άλλες καταστάσεις όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και άλλα Α.Ρ.Ν.
Μπορεί να επιτευχθεί εξωσωματική γονιμοποίηση με υποκείμενη αυτοάνοση νόσο;
Είναι εφικτό με τις κατάλληλες προϋποθέσεις.
Γυναίκες με Ενεργό Αυτοάνοση Νόσο θα πρέπει να αναβάλουν τη σύλληψη – είτε φυσική είτε Υποβοηθούμενη – μέχρι την Επίτευξη πλήρους ΥΦΕΣΗΣ και τη σταθεροποίηση της Αυτοάνοσης Νόσου για τουλάχιστον 3-6 μήνες.
Η κρυοσυντήρηση των ωοκυττάρων ή των εμβρύων είναι η μόνη κλινικά αποδεκτή μέθοδος στις νέες γυναίκες που πρόκειται να λάβουν γοναδοτοξικά φάρμακα για αυτοάνοσες ασθένειες.
Τι είναι το ανοσοποιητικό πρωτόκολλο εξωσωματικής γονιμοποίησης;
«Το Πρωτόκολλο Bondi είναι μια πειραματική θεραπευτική επιλογή για τις γυναίκες με Αυτοάνοσο Ρευματικό Νόσημα, η οποία περιλαμβάνει τη χρήση ανοσοτροποποιητικών σκευασμάτων (κατά την κρίση του Ρευματολόγου που ειδικεύεται στο αντικείμενο), και σε συνεργασία με τον γυναικολόγο, για τη μείωση του αριθμού και των επιπέδων ενεργοποίησης των φυσικών φονικών κυττάρων και αντισωμάτων που ευθύνονται για την αποτυχία Τεκνοποίησης.
Συμπερασματικά
Η παρουσία Αυτοάνοσων διαταραχών συσχετίζεται με Υπογονιμότητα μέσω της Ενεργότητας της Νόσου και της φαρμακευτικής αγωγής.
Η αναπαραγωγική αποτυχία μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση αυτοάνοσων διαταραχών.
Απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση της κατάστασης της γονιμότητας, διερεύνηση των Αιτίων Ενεργότητας Α.Ρ.Ν. και της Φαρμακευτικής αγωγής. Αυτοανοσία χωρίς εμφανή Νόσο (Υποκλινική Αυτοανοσία) μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην αποτυχία εμφύτευσης στην IVF-ET.
